در رابطه با نقش سیستم پاداش مغز و تصمیم گیری، خودکنترلی و تنظیم هیجان در اعتیاد باید گفت که اینها جایگاه مهمی در فرایند اعتیاد دارند. 

سیستم پاداش مغز شبکه ای از مناطق مغز است که مسئول تولید احساس لذت و انگیزه در پاسخ به محرک های خاصی مانند غذا، رابطه جنسی یا مواد مخدر است. در اعتیاد، سیستم پاداش مغز توسط مواد مخدر یا الکل ربوده می‌شود، که می‌تواند احساس لذت شدید و مداوم ایجاد کند که می‌تواند منجر به رفتار اجباری در جستجوی مواد مخدر شود.


تصمیم‌گیری در اعتیاد نیز مهم است، زیرا شامل ارزیابی هزینه‌ها و مزایای بالقوه مصرف مواد مخدر و انتخاب در مورد مصرف یا عدم مصرف مواد است. در اعتیاد، تصمیم‌گیری اغلب مختل می‌شود، زیرا سیستم پاداش مغز می‌تواند بر توانایی مغز برای انتخاب‌های منطقی غلبه کند.


خودکنترلی یکی دیگر از عوامل مهم در اعتیاد است، زیرا شامل توانایی مقاومت در برابر انگیزه ها یا تکانه هایی است که ممکن است مضر یا معکوس باشد. در اعتیاد، خودکنترلی اغلب مختل می شود، زیرا لذت شدید ناشی از مصرف مواد مخدر می تواند بر توانایی مغز برای کنترل رفتار غلبه کند.


در نهایت، تنظیم هیجان در اعتیاد نیز مهم است، زیرا شامل توانایی مدیریت و تنظیم احساسات به روشی سالم و سازگار است. در اعتیاد، تنظیم هیجان اغلب مختل می شود، زیرا می توان از مواد مخدر یا الکل به عنوان راهی برای مقابله با احساسات منفی یا تقویت احساسات مثبت استفاده کرد.


همه این عوامل به شکل‌گیری فرایند اعتیاد و حفظ آنکمک می کنند، و درک نحوه تعامل آنها برای توسعه درمان های موثر برای اعتیاد بسیار مهم است. با هدف قرار دادن این جنبه های مختلف اعتیاد، ممکن است بتوان به افراد کمک کرد تا کنترل مصرف مواد خود را دوباره به دست آورند و خطر عود را کاهش دهند.