سیستم پاداش مغز در پاسخ به محرک های خاص، تولید احساس لذت و انگیزه می‌کند و توسط طیف وسیعی از محرک ها فعال می‌شود، که 10 مورد از اعتیادآورترین محرک ها رابه شرح زیر است:
مواد مخدر (مانند کوکائین، مواد افیونی و آمفتامین ها)، الکل، نیکوتین، قمار، بازی های ویدیویی، رسانه های اجتماعی، پورنوگرافی، غذا (به ویژه غذاهای پرچرب یا پر قند)، خريد كردن، رفتارهای ریسک پذیر یا هیجان طلب. توجه به این نکته مهم است که لزوما هرکسی که با این محرکها درگیر شود، به اعتیاد به آنها مبتلا نمی‌شود، زیرا فرایند اعتیاد به شکل پیچیده‌ای تحت تأثیر متقابل عوامل بیولوژیکی، روان‌شناختی و اجتماعی است.
البته که سخت است این لیست ده‌گانه را به شکل قطعی به ترتیب، از بیشترین میزان اعتیادآوری به کمترین مرتب کنیم؛ چراکه همان طور که بیان شد اعتیاد پدیده پیچیده‌ای است که تحت تأثیر عوامل زیادی از جمله زیست شناسی، محیط و تاریخچه شخصی فرد قرار می گیرد. اما برخی از موارد موجود در این لیست نسبت به سایرین، به طور کلی دارای پتانسیل بالاتری برای ایجاد اعتیاد هستند که می‌توان یک رتبه بندی احتمالی را بر اساس پتانسیل اعتیاد بیان کرد:
1. مواد مخدر (مانند کوکائین، مواد افیونی و آمفتامین ها) - در حالی که اعتیاد به مواد مخدر یک مشکل جدی است، درصد کمتری از جمعیت را نسبت به سایر اعتیادها تحت تأثیر قرار می دهد.
2. نیکوتین- در حالی که میزان مصرف سیگار در سال های اخیر کاهش یافته است، اعتیاد به نیکوتین هنوز یک مشکل مهم در بسیاری از کشورها است.
3. قمار- تقریباً 1 تا 2 درصد از بزرگسالان رفتار مشکل قمار را تجربه می کنند که باعث می شود نسبت به سایر انواع اعتیاد شیوع کمتری داشته باشد.
4. الکل- اختلال مصرف الکل تقریباً 14.5 میلیون بزرگسال در ایالات متحده را تحت تأثیر قرار می دهد و آن را به یکی از شایع ترین اختلالات مصرف مواد تبدیل می کند.
5. بازی های ویدیویی- در حالی که رفتار مشکل‌ساز بازی رایج‌تر می‌شود، هنوز درصد نسبتاً کمی از جمعیت را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
6. پورنوگرافی- در حالی که برخی از افراد ممکن است استفاده مشکل ساز پورنوگرافی را تجربه کنند، به اندازه برخی اعتیادهای دیگر رایج نیست.
7. خريد كردن- اعتیاد به خرید نسبتاً رایج است، مطالعات نشان می دهد که تا 6٪ از بزرگسالان ممکن است رفتار خرید اجباری را تجربه کنند.
8. رفتارهای ریسک پذیر یا هیجان طلب- این نوع رفتارها به خودی خود لزوماً اعتیادآور نیستند، اما اگر منجر به عواقب جدی مانند آسیب یا خرابی مالی شوند، می‌توانند مشکل ساز شوند.
9. غذا (به ویژه غذاهای پرچرب یا پر قند): از آنجایی که غذا یک نیاز اساسی انسان است و غذاهای پرچرب یا قند بالا به طور گسترده در دسترس و مقرون به صرفه هستند، اعتیاد به مواد غذایی احتمالاً شایع ترین اعتیاد در جامعه است.
10. رسانه های اجتماعی: با استفاده گسترده از تلفن های هوشمند و پلت فرم های رسانه های اجتماعی، اعتیاد به رسانه های اجتماعی به طور فزاینده ای رایج می شود.
(توجه به این نکته ضروری است که این رتبه بندی قطعی نیست و ممکن است بسته به فرد و سایر عوامل زمینه ای متفاوت باشد.)
اما ترتیب همین فهرست ده‌گانه بیشترین محرکها، عادات و مواد اعیتاد آور بر اساس میزان شیوع در جامعه به شرح زیر است:
1. غذا 2. رسانه های اجتماعی 3. خرید 4. الکل 5. بازی‌های ویدیویی 6. قمار 7. مواد مخدر 8. نیکوتین 9. رفتارهای ریسک‌پذیر یا هیجان‌انگیز 10. پورنوگرافی
دیدگاه خود را بنویسید