گزارش جهانی مواد مخدر 2024 شامل چندین بخش است که هر یک برای مخاطبان مختلف طراحی شده‌اند. این گزارش، تحلیل‌ها و داده‌های جدیدی درباره تقاضا و عرضه مواد مخدر در سطح جهانی، منطقه‌ای و زیرمنطقه‌ای را ارائه می‌دهد. برخی از اجزای مهم این گزارش عبارتند از: 1. ماژول الگوها و روندهای بازار مواد مخدر: این بخش شامل تحلیل‌های جدید به همراه نمودارها، اینفوگرافیک‌ها و نقشه‌های تعاملی است. 2. جزوه یافته‌ها و نتایج کلیدی: این جزوه خلاصه‌ای از یافته‌های مهم ارائه شده در ماژول الگوها و روندهای بازار مواد مخدر و جزوه مسائل معاصر در زمینه مواد مخدر را شامل می‌شود. 3. دفترچه نقاط ویژه مورد علاقه: این بخش چارچوبی برای نکات اصلی و پیامدهای سیاستی که از یافته‌ها قابل استخراج است را فراهم می‌کند. 4. جزوه مسائل معاصر در زمینه مواد مخدر: این جزوه به تحلیل تحولات کلیدی و روندهای نوظهور در بازارهای منتخب مواد مخدر و دیگر تحولات مرتبط با سیاست‌ها می‌پردازد. موضوعات مطرح شده در این جزوه شامل بررسی ممنوعیت طالبان در سال 2022 برای کشت، تولید و قاچاق مواد مخدر در افغانستان و تأثیرات آن، تلاقی قاچاق مواد مخدر با سایر فعالیت‌ها در منطقه مثلث طلایی جنوب شرق آسیا و تأثیر آن بر اکوسیستم‌ها و جوامع، و دینامیک تقاضا و عرضه مواد مخدر مصنوعی با توجه به جنسیت و سن مشارکت‌کنندگان در بازار است.

گزارش جهانی مواد مخدر 2024 نه تنها برای تقویت همکاری‌های بین‌المللی به منظور مقابله با تأثیرات مشکل جهانی مواد مخدر بر سلامت، حکمرانی و امنیت طراحی شده، بلکه به کشورهای عضو در پیش‌بینی و مواجهه با تهدیدات ناشی از بازارهای مواد مخدر و کاهش پیامدهای آن‌ها کمک می‌کند. از این رو در اینجا به مهمترین مشکلات و مسائل اعتیادی که در سال‌های ۲۰۲۳-۲۰۲۴ بر اساس گزارش جهانی مواد مخدر ۲۰۲۴ ذکر شده اشاره می شود:

1. کاهش ناگهانی تولید تریاک در افغانستان: با کاهش ۹۵ درصدی تولید تریاک در افغانستان در سال ۲۰۲۳، سبب شده که این اقدام  ناگهانی با کاهش درآمد کشاورزان افغانستانی روبرو شود و با ایجاد اختلال در بازار سنتی مواد در افغانستان سبب شود برخی قاچاقچیان سود بیشتری کسب کرده و الگوی کشت و توزیع تغییر کند.
2. افزایش تولید متامفتامین: افزایش قاچاق متامفتامین در جنوب غرب آسیا، خاورمیانه و جنوب شرق اروپا به مردم و جوامع آسیب زیادی وارد کرده است
3. افزایش تولید کوکائین: تولید کوکائین به رکوردهای جدیدی رسیده و مصرف و بازارهای آن در اروپا، آفریقا و آسیا گسترش یافته است
4. مصرف بیش از حد فنتانیل در آمریکای شمالی: افزایش موارد مرگ و میر ناشی از مصرف بیش از حد فنتانیل در آمریکای شمالی مشکلات بسیاری ایجاد کرده است
5. پیامدهای ممنوعیت تریاک توسط طالبان: ممنوعیت تریاک توسط طالبان در سال ۲۰۲۲ باعث افزایش قیمت تریاک و هروئین و کاهش درآمد کشاورزان شده است
6. عدم دسترسی مناسب زنان به درمان مواد مخدر: مصرف نابرابر مواد مخدر مصنوعی در میان زنان که دسترسی محدودی به درمان دارند، مشکلات بسیاری ایجاد کرده است
7. تداخل قاچاق مواد مخدر با سایر جرایم سازمان‌یافته: ارتباط قاچاق مواد مخدر با سایر اقتصادهای غیرقانونی که قوانین را به چالش می‌کشند و منازعات را تشدید می‌کنند
8. بازارهای نامنظم حشیش غیرپزشکی در برخی کشورها: وضعیت نامشخص قانونی حشیش در تایلند باعث ایجاد بازار تجاری نامنظم شده است
9. پیشرفت‌های قانونی و نظارتی در بازارهای حشیش و روانگردان‌ها: بررسی تغییرات قانونی و نظارتی در بازارهای حشیش و روانگردان‌ها و تأثیرات آن‌ها در کشورهای مختلف
10. افزایش قیمت‌ها و کاهش عرضه تریاک و هروئین در بازارهای مقصد: کاهش تولید تریاک در افغانستان باعث افزایش قیمت‌ها و کاهش عرضه در بازارهای مقصد شده است


از طرفی در گزارش جهانی مواد مخدر 2024 در رابطه با ایران به چند موضوع مهم اشاره شده است:
1. ترانزیت مواد مخدر: ایران متهم شده که به عنوان یکی از مسیرهای اصلی ترانزیت مواد مخدر از افغانستان به اروپا و دیگر نقاط جهان معرفی شده است. به ویژه، پس از ممنوعیت طالبان در سال 2022 بر کشت و تولید مواد مخدر، مسیرهای ترانزیتی از طریق ایران اهمیت بیشتری پیدا کرده‌اند.
2. مصرف مواد مخدر: افزایش مصرف مواد مخدر در ایران به عنوان یک چالش بزرگ عنوان شده است. مصرف مواد مخدر سنتی مانند تریاک و همچنین مواد مخدر جدیدتر مانند متامفتامین در حال افزایش است.
3. کنترل و برخورد با مواد مخدر: ایران به عنوان یکی از کشورهایی که سخت‌ترین قوانین و مجازات‌ها را برای جرایم مربوط به مواد مخدر دارد، شناخته شده است. تعداد زیادی از افراد به دلیل جرایم مرتبط با مواد مخدر بازداشت و محکوم هستند.
4. تولید داخلی مواد مخدر: ایران در این گزارش متهم شده است که با توجه به گزارشی مبنی بر افزایش تولید مواد مخدر مصنوعی در ایران، نگرانی‌های بین‌المللی افزایش یافته است.
5. همکاری‌های بین‌المللی: البته در همین گزارش آمده که ایران در همکاری‌های بین‌المللی برای مبارزه با قاچاق مواد مخدر فعال است و به تبادل اطلاعات و همکاری با سایر کشورها پرداخته است.
6. تأثیر بر جامعه: مشکلات ناشی از مصرف مواد مخدر در ایران تأثیرات منفی زیادی بر جامعه، از جمله افزایش جرم و جنایت و مشکلات سلامتی، داشته است.
7. قاچاق پیش‌سازها NPS: ایران به عنوان یکی از کشورهایی که در معرض قاچاق پیش‌سازهای NPS مواد مخدر قرار دارد، شناخته شده است که از این موضوع آسیب می بیند.
8. پناهندگان، مهاجرین و مواد مخدر: در این گزارش به مسئله وجود تعداد زیادی پناهنده در ایران (مشخصا افغانستان) و تأثیرات آن بر بازار مواد مخدر نیز مورد بررسی قرار گرفته است.
9. آموزش و پیشگیری: تلاش‌های ایران برای آموزش و پیشگیری از اعتیاد در میان جوانان و نوجوانان نیز مورد توجه قرار گرفته است.
10. مشکلات قانونی: برخی انتقادات به قوانین سخت‌گیرانه ایران در زمینه مواد مخدر و تأثیرات منفی آن بر حقوق بشر نیز مطرح شده است که باوجود سخت گیری ها اما قوانین اثرگذار نبوده و بهینه نیستند.

آنچه از این گزارش برداشت می شود ناظر به وضعیت اعتیاد در ایران این است که ایران به‌عنوان یکی از کشورهای با نرخ بالای مصرف مواد مخدر، به‌ویژه تریاک و هروئین، شناخته شده است. ایران در مسیر قاچاق مواد مخدر از افغانستان به کشورهای دیگر قرار دارد و این موضوع باعث افزایش مصرف و عرضه مواد  در داخل ایران می شود. از جمله انتقادات مطرح شده به ایران، عدم وجود استراتژی‌های موثر در مقابله با مشکل مصرف مواد، و همچنین کنترل ناکافی بر قاچاق مواد است. این مسئله منجر به افزایش مشکلات سلامتی و اجتماعی در کشور شده است. این موضوع ضرورت تحول و تغییرات ساختاری را گوشزد می نماید.

همچنین در این گزارش آمارهای مفصلی در رابطه با وضعیت اعتیاد در جهان آمده که برخی آمارهای ویژه و نکات مهم گزارش به شرح زیر است:

آمارهای کلیدی در یک نگاه
مصرف مواد مخدر (2022): 292 میلیون نفر
زنان در میان مصرف‌کنندگان: 20%
مصرف‌کنندگان حشیش: 228 میلیون
مصرف‌کنندگان مواد افیونی: 60 میلیون (30 میلیون تریاک)
مصرف‌کنندگان کوکائین: 23.5 میلیون
مصرف‌کنندگان "اکستازی": 20 میلیون
مصرف‌کنندگان آمفتامین‌ها: 30 میلیون

اختلالات مصرف مواد مخدر و تأثیرات بهداشتی
افراد با اختلالات مصرف مواد مخدر: 64 میلیون
افرادی که مواد را تزریق می‌کنند: 13.9 میلیون
افرادی که زندگی با هپاتیت سی دارند: 6.8 میلیون
زندگی با HIV ویروس: 1.6 میلیون
زندگی با هر دو بیماری همزمان HIV و هپاتیت سی:  1.4 میلیون

مسائل روز مواد مخدر
ممنوعیت های اعمالی طالبان بر مسئله مواد مخدر (2022): تأثیر در افغانستان و بازارهای جهانی
قاچاق مواد مخدر و تأثیرات زیست‌محیطی: تمرکز بر مثلث طلایی در جنوب شرق آسیا
پویایی‌های جنسیتی و سنی: الگوهای مختلف در بازار مواد مخدر سنتزی صنعتی
تنظیم‌گری و قانونی‌سازی: تأثیر بر بازارهای حشیش و مواد روان‌گردان
حق سلامت: چارچوب چندبعدی با توجه به در دسترس بودن، قابلیت دسترسی، کیفیت، و عدم تبعیض
.