منفعت اقتصادی بسیار زیاد تجارت مواد مخدر مسئله‌ای است که نظام سلطه به سادگی نمی‌تواند از کنار آن بگذرد.

بر خلاف تبلیغاتی که در دنیا نسبت به مبارزه بین‌المللی با مواد مخدر صورت می­گیرد، نمونه­ هایی در تاریخ وجود دارد که اتفاقاً مبارزه برخی دولت­ها با تولید و یا ورود مواد مخدر به دلیل اخلال در امر تجارت و ترانزیت بین‌المللی مواد مخدر، به جای این­که مورد تقدیر و تشکر از سوی مجامع جهانی قرار بگیرد، این کشورها را با لشکرکشی نظامی مواجه کرده­ است. 


جنگ تریاک


در قرن نوزدهم جنگ‌هایی میان بریتانیا و چین رخ داد که به جنگ‌های تریاک موسوم شد. علت اصلی آغاز جنگ اول این بود که با افزایش حجم تریاک وارداتی از هند به بنادر چین و در نتیجه افزایش میزان اعتیاد به مواد مخدر در چین، مشکلات اجتماعی و اقتصادی زیادی برای این کشور حاصل شده بود به همین خاطر در سال 1839 دولت چین اقدام به مصادره و آتش زدن حجم زیادی تریاک (حدود 1400 تن) که تجار انگلیسی در بندر گوانگژو انبار کرده بودند نمود و همین بهانه ­ای شد برای لشکر کشی بریتانیا به سمت چین که با شکست چین در این جنگ امتیازاتی به انگلیس داده شد از جمله اینکه چین باید بنادر خود را برای تجار انگلیسی باز بگذارد (یعنی اجازه دهد تجارت تریاک صورت بگیرد) و اینکه باید غرامت سنگینی به انگلستان بپردازد.

این­گونه نیست که این موضوع صرفاً مربوط به قرن نوزدهم باشد، از آن زمان تا کنون منطق دنیا چندان عوض نشده است. اگرچه امروز به دلیل شکل‌گیری معاهدات و تأسیس سازمان­های مختلف برای مبارزه با مواد مخدر، دولت­ها دیگر به طور رسمی و علنی به تجارت مواد مخدر نمی­پردازند ولی هنوز باندهای مواد مخدر با دولت­ها همکاری دارند و حتی هنوز جنگ­هایی به دلیل ایجاد اخلال در تجارت جهانی مواد مخدر، به کشورها تحمیل می­شود و فقط بهانه کشورها برای آغاز این گونه جنگ­ها عوض شده است.

در آغاز قرن بیست و یکم در سال 2001 آمریکا به بهانه حوادث یازده سپتامبر به افغانستان لشکرکشی کرد. البته دلایل توجیهی دیگری نیز درکار بود از جمله این که طالبان با تجارت مواد مخدر هزینه­های تروریسم در جهان را تأمین می­کند و ... . اما گذشت زمان نشان داد که ماجرای حمله­ی آمریکا به افغانستان، کاملاً برعکس این ادعا بود. در سال 2000 دولت طالبان کشت خشخاش را در افغانستان ممنوع کرده و به شدت با تولید مواد مخدر برخورد کرد. کاهشی که در آمار سازمان­های جهانی نیز مشهود است.

نکته قابل توجه این­که حمله­ ی آمریکا در ماه‌های پایانی سال 2001 صورت گرفت و از ابتدای سال 2001 دولت حامد کرزای که مورد تایید آمریکا بود روی کار آمد. بر اساس آمارهای سازمان‌ ملل مهم ­ترین اثر حمله­ی آمریکا به افغانستان این بود که اخلالی که طالبان در تولید خشخاش و مواد مخدر وابسته به آن (تریاک، هروئین و مورفین) به وجود آورده بود به سرعت برطرف شد. از آن زمان تاکنون نیز نیروهای امریکایی در افغانستان در تولید و توزیع مواد مخدر از افغانستان نقش آفرینی جدی داشته‌اند.

حال در سال 2022 نیز با روی کار آمدن مجدد طالبان در افغانستان، امارت اسلامی اعلام نمود که کشت خشخاش در این کشور ممنوع است. باید منتظر بمانیم و در سال‌های آینده جدیت طالبان در این تصمیم و واکنش قدرت‌های استعمارگر در مورد آن را مشاهده نماییم.

به جز این موارد اسنادی از دخالت گسترده سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا (سیا) در تجارت مواد مخدر وجود دارد که نشان‌دهنده پیچیدگی وضعیت واقعی تجارت مواد مخدر و مبارزه بین‌المللی با آن است. دخالت در تجارت مواد مخدر در نقاط مختلف دنیا از جمله افغانستان، لائوس، نیکاراگوئه، مکزیک، هندوراس، هائیتی و ... اتهاماتی است که به سازمان سیا نسبت داده شده است. به خصوص انجام معامله با شورشیان کنترا در نیکاراگوئه که سیا متهم شد به فروش اسلحه به این شورشیان در ازای دریافت کوکائین و ترانزیت آن به آمریکا، این امر موجب شیوع معضل اعتیاد به کوکائین در این کشور شد. البته سازمان سیا در گزارش‌ها و بیانیه‌هایی این اتهام را رد کرد و ادله ارائه شده را ناکافی خواند.

اما دست داشتن در تجارت مواد مخدر در افغانستان با توجه به شواهد متعدد از جمله افزایش تولید مواد مخدر در افغانستان در زمان حضور نظامیان آمریکا در این کشور مسئله‌ایست که قابل انکار نیست.


نقش ایالات متحده در توزیع مواد مخدر


این گزارش‌ها به وضوح نشان دهنده‌ی این هستند که ایالات متحده اگر مستقیماً در تولید مواد مخدر نقش نداشته باشد، حتماً در توزیع مواد مخدر در دنیا منافعی دارد و اراده جدی برای مبارزه با مواد مخدر ندارد. سازمان‌های بین‌المللی نیز فقط نظاره‌گر این وضعیت هستند و اقدامی نسبت به آن صورت نمی‌دهند. هرچند دولت‌هایی که در تجارت مواد مخدر دست دارند علاقه‌ای به آشکارشدن این مسئله ندارند و تا حد امکان به پنهان‌کاری در این زمینه می‌پردازند. برای دیدن پشت پرده‌هایی از تجارت مواد مخدر و همکاری ایالات متحده آمریکا با مافیای مواد مخدر نگاه کنید به کتاب: 

The politics of heroin in Southeast Asia, McCoy, Alfred W. 1972