بر اساس آمارهای ارائه شده، در سال 2021 ، بیش از 246 هزار هکتار زمین زیر کشت خشخاش بوده و چیزی نزدیک به 8 هزار تن تریاک در جهان تولید شده که کمتر از 1.5 هزار تن آن به صورت تریاک و باقی آن به صورت هروئین و سایر مواد افیونی مصرف شده است. 

آمارهای کلی مربوط به کشت و ترانزیت غیرقانونی مواد افیونی

97 درصد تولید کشت غیرقانونی خشخاش و تولید غیرقانونی تریاک در  3 نقطه از دنیا صورت می‌گیرد. منطقه اول کشور افغانستان است که به تنهایی 86 از تولید غیرقانونی تریاک را به خود اختصاص داده است و بازار مصرف این ماده را در سراسر اوراسیا و آفریقا را تأمین می‌کند و بخش کمی از آن نیز به آمریکای شمالی و اقیانوسیه می‌رسد.

منطقه دوم جنوب شرقی آسیا است که شامل کشورهای میانمار و لائوس می‌شود و تأمین‌کننده بازارهای مصرف این ماده در شرق و جنوب شرقی آسیا و نیز در اقیانوسیه است. سومین منطقه نیز منطقه آمریکای لاتین است که شامل مکزیک، کلمبیا و گواتمالا می‌شود و بازار مصرف این ماده را در ایالات متحده و آمریکای جنوبی تأمین می‌کند.

شکل زیر روند میزان کشت خشخاش و تولید تریاک در دو دهه اخیر را نشان می‌دهد:

کشت خشخاش و تولید تریاک، 1998-2021

بر اساس این آمار می‌توان نقش عمده افغانستان در تولید غیرقانونی تریاک در دنیا را مشاهده نمود. البته باید توجه نمود که در سال 2021، سطح زیر کشت خشخاش در افغانستان کاهش داشته اما تولید تریاک در این کشور نسبت به سال قبل از آن افزایشی بوده است. 

در نقشه زیر می‌توان وضعیت تولید و ترانزیت مواد افیونی در دنیا را مشاهده نمود.

نقشه ترانزیت مواد افیونی در دنیا، 201-2020

بر اساس این نقشه و آماری که ارائه شد، کشور ایران علاوه بر اینکه در همسایگی بزرگترین تولیدکننده تریاک در دنیا قرار گرفته است، بر سر راه یکی از اصلی‌ترین مسیرهای ترانزیت این ماده به اروپا (معروف به مسیر بالکان) نیز قرار دارد. این امر سبب شده تا کشور ما با چالش‌های زیادی در خصوص مواد مخدر روبرو شود، اما جدیت در مبارزه با مواد مخدر در ایران سبب شده تا بالاترین آمار کشفیات مواد افیونی در دنیا در اختیار کشور ما قرار گیرد. 

همانطور که در شکل مشاهده می‌کنید، طبق گزارش دفتر مقابله با جرم و مواد مخدر سازمان ملل متحد، جمهوری اسلامی ایران در صدر آمار کشفیات مواد افیونی (تریاک، مورفین و هروئین) در سال 2020 در دنیا قرار دارد. طبق این گزارش کشفیات مواد افیونی در ایران به ترتیب 916 تن تریاک، 27 تن مورفین و 31 تن هروئین بوده است که رقم بی‌سابقه‌ای در دنیا محسوب می‌شود و اختلاف چشم‌گیری با سایر کشورها در این زمینه وجود دارد.


آمار کشفیات مواد افیونی در سال 2020

در مجموع آنچه گفته شد نشانگر این مطلب است که اصلی‌ترین مشکل در حوزه مواد مخدر در کشور ما، همسایگی با بزرگترین کانون کشت خشخاش و تولید مواد افیونی (تریاک، مورفین و هروئین) در جهان از یک سو و قرار گرفتن در مسیر اصلی ترانزیت این مواد به اروپا از سوی دیگر است. 

فعالیت‌های جمهوری اسلامی ایران در دهه‌های اخیر در راستای مبارزه با مواد مخدر به طور کلی و به خصوص مواد افیونی که با تقدیم صدها شهید و هزینه‌های بسیار بالا در این عرصه همراه بوده است، مانند سد حائلی در برابر موج عظیمی از عرضه مواد مخدر در دنیا عمل نموده است و جهان از این حیث مدیون جمهوری اسلامی ایران است و باید قدردان این فداکاری باشد.